‘Oude wonden kunnen absoluut genezen’

‘Ik wil dit boek opdragen aan al diegenen die niet kunnen of willen spreken over hun gruwelijke ervaringen omtrent misbruik, pesterijen, of welk trauma dan ook,’ schrijft auteur Iris van Zomeren in haar autobiografische levensverhaal Van waanzin naar Wijsheid dat vorig jaar juli uitkwam bij uitgeverij Elikser. Door jarenlange, intensieve therapieën en spirituele inzichten heeft Iris voorgoed afgerekend met haar traumatische verleden en is zij een voorbeeld dat traumagenezing echt mogelijk is. Daarover vertelt ze graag meer.

Door: Anika Rooke

Iris groeit op in de jaren zestig in het westen van Nederland. Ze heeft een slechte start in een zeer problematisch gezin waarin veel misbruik en mishandeling plaatsvindt. Daarnaast raakt ze zwaar getraumatiseerd door een pedoseksueel die haar jarenlang misbruikt. Ook op school is ze niet veilig. Ze wordt verschrikkelijk gepest en dat heeft eveneens verwoestende gevolgen. Om zich te verdoven verliest Iris zich in drank, roken, stappen en foute mannen totdat ze in de wereld van de psychiatrie belandt. Er volgt een opname en op latere leeftijd wordt er zelfs een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS)* geconstateerd. Iris kon namelijk alleen overleven door zich op te splitsen in meerdere persoonlijkheden. De hulpverleners zien haar toekomst somber in en hoewel menigeen in een dergelijke situatie zou denken dat je daar nooit meer van af komt is Iris vastbesloten om de confrontatie met haar verleden aan te gaan. Hoe haar intense herstelproces is verlopen, beschrijft ze in haar autobiografie Van waanzin naar Wijsheid.

Inspirerend levensverhaal
‘Ik heb vaak van mensen te horen gekregen dat ik zo’n inspirerend levensverhaal heb dat ik er eigenlijk een boek over zou moeten gaan schrijven,’ vertelt Iris. ‘Toch heb ik het boek in de eerste plaats voor mijn eigen verwerking geschreven. Daarnaast wil ik ook anderen bemoedigen om de verwerking van trauma aan te gaan en wil ik laten zien wat de mogelijkheden zijn om trauma daadwerkelijk aan te pakken. In mijn boek ga ik uitvoerig in op een aantal behandelwijzen die voor mij heel effectief zijn geweest. De reacties van de lezers, waaronder ook heel veel therapeuten, zijn erg enthousiast. Ze variëren van: “ik vind heel veel herkenning in jouw verhaal”, “het geeft me zoveel inzicht in mezelf” en “het leest als een trein”. Ik hoor ook geregeld dat mensen niet meer kunnen stoppen met lezen. Het boek geeft ook veel inzicht in hoe trauma werkt. Laatst zei iemand dat mijn boek eigenlijk in de wachtkamer van elke therapeut zou moeten liggen. Dat vond ik wel een heel mooi compliment. Ik zou het ook heel fijn vinden als iemand zou zeggen: “Als het Iris gelukt is om er doorheen te komen, dan kan ik het ook.”’

Zoals eerder gezegd heeft Iris haar boek in eerste instantie voor haar eigen verwerking geschreven. ‘Op een gegeven moment ben ik de sessies gaan opnemen op een memorecorder en dan schreef ik thuis letterlijk uit wat er gezegd was,’ herinnert ze zich. ‘Zo wilde ik elk woord opnieuw proeven en door me heen laten gaan. De aantekeningen van de sessies zijn een basis geweest waaruit het boek uiteindelijk ontstaan is. Wat ik ook merkte is dat ik steeds intenser kon gaan genieten van bijvoorbeeld de natuur en dieren, maar ook van mensen. Zo wandel ik tegenwoordig graag in de bergen en hou ik van verdiepende gesprekken met anderen.’

Soortgelijke processen
‘Ik heb niet het gevoel dat ik zozeer veranderd ben door het schrijven van mijn boek,’ gaat ze verder, ‘maar meer door het therapeutische proces waar ik doorheen ging. Ook ben ik dieper gaan zien hoe groot de rol van trauma is in het leven van heel veel mensen. Het kan daarbij gaan om grote trauma’s zoals bij mij, maar ook om kleine trauma’s die veel mensen niet zo zullen zien. Eigenlijk gaan we allemaal door soortgelijke processen heen, alleen ziet het er bij iedereen weer net even anders uit.’

Door haar verhaal te vertellen wil Iris vooral het volgende duidelijk maken: ‘Het is mogelijk om zelfs van een extreem heftige jeugd met veel onveiligheid, misbruik en tevens een pestverleden te herstellen door trauma’s aan te gaan en daadwerkelijk te doorvoelen. Voor mij zijn daarbij een aantal therapievormen erg behulpzaam geweest. In mijn boek beschrijf ik deze op een inzichtelijke manier, zodat het voor zowel therapeuten als cliënten aantrekkelijk is.’

Drang van binnenuit
Er is enorm veel moed nodig om heftige trauma’s aan te gaan. Toch was er bij Iris helemaal geen sprake van een keuze. Ze legt uit: ‘Ik ervoer een hele sterke drang van binnenuit. Ik moest en zou het helder krijgen, ik had geen leven. Ergens had ik het gevoel dat het oplosbaar moest zijn. En ik heb uiteraard ook veel te danken gehad aan mijn partner Erik en een paar hele goede vriendinnen. Tevens had ik het geluk de juiste therapeuten op mijn pad tegen te komen.’

Over therapeuten gesproken. Iris ging onder andere bij Drs. R. Sangkasaad Taal (psychotherapeut) in behandeling om nog wat gerichter aan haar getraumatiseerde zenuwstelsel te werken, waarbij therapieën als Somatic Experiencing (SE), Tension & Trauma Releasing Exercises (TRE), Ego State Therapy (EST), Resource Therapy (RT) en Eye Movement Integration (EMI)* werden ingezet. ‘Hoewel het allemaal heel erg heftig en veel was, is het ook heel erg goed geweest voor me,’ blikt ze terug. ‘In de vele jaren dat ik therapie heb gevolgd was er soms complete wanhoop, maar daarna waren er vaak ook “doorkijkjes” waardoor steeds duidelijker werd wat er in mij gaande was.’

Aanbevelen
Iris zou andere mensen met (complexe) trauma’s bovenstaande therapieën zeker aanbevelen. ‘Natuurlijk moet je er ook aan toe zijn om dingen aan te pakken,’ verduidelijkt ze. ‘Maar als je het ergens voelt, ga er voor en vindt de benadering die bij jou past. En ook de mensen die bij jou passen. Het is zo belangrijk dat je in tune bent met een geschikte therapeut.’

Naast alle intensieve behandelingen is Iris er van overtuigd dat ook spirituele inzichten haar leven verrijkt hebben: ‘Spiritualiteit heeft mij van kinds af aan geboeid, dat is in de loop der jaren alleen maar sterker geworden. Het heeft me ook meer en meer ontdaan van de slachtofferrol. Ook het inzicht, bijvoorbeeld, dat we allemaal in essentie met dezelfde thema’s behept zijn. We zoeken allemaal naar veiligheid, liefde en goedkeuring en we willen allemaal erbij horen en er toe doen. Eigenlijk zitten we dus met z’n allen in hetzelfde schuitje. Je zou ook kunnen zeggen dat iedereen op zijn of haar manier een stuk van de puzzel uitwerkt. In het begin lijkt het een heel individueel proces te zijn, maar uiteindelijk blijkt het ook een heel collectief gebeuren te zijn.’

Fijn klankbord
Het boek Van waanzin naar Wijsheid zou niet uit zijn gekomen als Erik, de partner van Iris, haar niet jarenlang had bijgestaan. Samen hebben ze uiteindelijk het boek geschreven. ‘Zonder zijn bijdrage was het boek er nooit gekomen,’ vertelt Iris. ‘Erik heeft mij van het begin af aan heel erg gesteund in mijn verwerkingsproces. Hij heeft met veel geduld en begrip geluisterd en als een fijn klankbord gefungeerd. Zonder hem had ik dit proces niet kunnen doen of was het in ieder geval veel zwaarder geweest. Hij bood veel veiligheid en helderheid. Tegenwoordig zijn we heel inspirerend voor elkaar, ik ben ook een spiegel voor hem op zijn pad. We delen nog altijd veel over onze processen.’

Traumagenezing is dus echt mogelijk? ‘Ja,’ antwoordt Iris zonder twijfel, ‘oude wonden kunnen absoluut genezen. Anders had ik het boek niet op deze manier kunnen schrijven, dan zou in mijn schrijven nog mijn oude pijn doorklinken. Hiermee wil ik overigens niet zeggen dat ik geen oude pijn meer tegenkom, het jezelf ontdoen van conditioneringen en trauma’s is volgens mij een never ending story, of anders gezegd: er blijft altijd wel ergens werk aan de winkel. Geef vooral niet op! Het is mij ook gelukt.’

Wil jij Van waanzin naar Wijsheid lezen naar aanleiding van dit interview? Ga dan naar: https://www.elikser.nl/van-waanzin-naar-wijsheid.htm.

* Een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) is een overlevingstechniek om trauma als het ware op te delen in partjes. Verschillende delen in jouzelf nemen verschillende stukken van het trauma op zich. DIS ontstaat na trauma op zeer jonge leeftijd, in de periode waarin de persoonlijkheid wordt gevormd. Bij heftig trauma vormen zich dan meerdere persoonlijkheden.

* Alle genoemde therapieën worden in het boek uitgebreid uitgelegd.