POH-GGZ biedt kortdurende hulpverlening

De laatste jaren is een praktijkondersteuner GGZ, ook wel kortweg POH-GGZ genoemd, niet meer weg te denken uit de gezondheidscentra in Nederland. Ellen* (53) is er daar eentje van. Ze werkt in Lelystad voor vier verschillende huisartsen en komt dagelijks in aanraking met cliënten die via de huisarts zijn doorverwezen. Speciaal voor de nieuwsbrief van Stichting Borderline vertelt zij wat meer over haar werk.

‘De functie van een praktijkondersteuner GGZ is gericht op het begeleiden en geven van kortdurende behandeling aan cliënten met psychische en psychosociale problematiek,’ legt Ellen uit. ‘De functie van praktijkondersteuner GGZ is ontstaan in 2007. Dit was nodig om de toenemende vraag naar hulp bij psychische en psychosociale problemen en de stijging van kosten van de relatief duurdere tweede lijn op te vangen. Deze zorg wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Men hoeft dus geen eigen bijdrage te betalen.’

Ellen ziet zo’n acht tot tien cliënten per dag en werkt van 08.00 tot 17.00 uur. ‘Voor een intakegesprek wordt 45 minuten uitgetrokken en voor een vervolgconsult circa 30 minuten,’ verduidelijkt ze. ‘In de meeste gevallen is dit toereikend en daar waar dit niet het geval is, heb ik de vrijheid om het gesprek langer te laten duren. Ik werk nu drie jaar als POH-GGZ en heb gemerkt dat er meer toeloop is in de herfst/winter dan in de zomerperiode.’ Ellen helpt cliënten met verschillende zorgvragen. Dit varieert van depressie, angst, rouw, tot problemen in de opvoeding, relaties, werk en in assertiviteit/zelfbeeld. Ze biedt begeleiding in de vorm van gesprekken en kortdurende behandelingen. De praktijkondersteuner GGZ werkt altijd onder supervisie van de huisarts. ‘Daar waar het cliënten niet lukt om naar de praktijk te komen kan de POH-GGZ ook een huisbezoek doen,’ vertelt Ellen verder. ‘Hierover maakt de huisarts echter zelf afspraken met de praktijkondersteuner. Daarnaast vinden er zeer regelmatig telefonische consulten plaats. Dit kan ook als overbrugging dienen naar een reguliere afspraak.’

In de zorg is er tegenwoordig sprake van lange wachtlijsten, waardoor mensen heel lang moeten wachten voordat ze met een bepaalde behandeling of therapie kunnen starten. Ook Ellen heeft een wachtlijst. ‘Het streven van de huisarts en POH-GGZ is om geen wachtlijst te hebben,’ legt ze uit, ‘maar dit blijkt in de praktijk vrijwel niet haalbaar. In de praktijk waar ik werkzaam ben, kan een cliënt helaas niet direct bij mij terecht.’

Een POH-GGZ kan ook worden ingeschakeld bij een crisis, mits het onder werktijden plaatsvindt. ‘Bij een crisis zou mijn eerste prioriteit liggen op het achterhalen van een mogelijke dreiging tot suïcide,’ benadrukt Ellen. ‘Als dit het geval is dan volgt direct overleg met de huisarts waarna gezamenlijk het vervolgbeleid zal worden bepaald. Dit kan variëren van het inzetten van medicatie tot contact opnemen met de crisisdienst van de GGZ. Bij een crisis in de avond of in het weekend kan de cliënt contact opnemen met de huisartsenpost. Daar wordt bekeken of de crisisdienst wordt ingezet of dat er een andere interventie nodig is.’

Na een heftige sessie of crisisgeval kan de POH-GGZ eventueel terecht bij de huisarts.

‘Binnen het gezondheidscentrum waar ik werkzaam ben, wordt op een laagdrempelige wijze gewerkt. Assistentes, praktijkondersteuners en huisartsen houden gezamenlijk pauze waardoor er altijd wel iemand beschikbaar is voor een luisterend oor. Daarnaast volgen de meeste praktijkondersteuners intervisie. Een heftige casus kan dus altijd naderhand met een collega worden besproken,’ aldus Ellen.

Cliënten met een stevige persoonlijkheidsstoornis, zoals borderline, kunnen in sommige gevallen ook bij haar terecht: ‘Denk hierbij aan mensen die zijn uitbehandeld bij de specialistische GGZ en stabiel zijn, maar nog wel baat hebben bij behandelgesprekken op een lage frequentie. In de meeste gevallen zal de huisarts cliënten met een hevige persoonlijkheidsstoornis direct doorverwijzen naar de specialistische GGZ, omdat in deze gevallen specialistische en langer durende behandeling op zijn plaats is. Vanwege de wachtlijsten aldaar kan de POH-GGZ wel overbruggingszorg bieden.’

In tegenstelling tot een reguliere psycholoog is een POH-GGZ geen beroep maar een functie. Ellen vertelt hierover: ‘Psychologie is een academische opleiding en de opleiding tot POH-GGZ kan vanuit verschillende opleidingsachtergronden worden gevolgd. Er werken veel mensen als praktijkondersteuner met de vooropleiding SPV, maar ook maatschappelijk werkers, orthopedagogen en psychologen, zowel universitair als HBO opgeleid.’

Ellen is zelf nu ongeveer drie jaar een praktijkondersteuner GGZ, maar heeft al heel wat ervaring in de zorg opgedaan: ‘Sinds 2005 werk ik binnen de GGZ en heb daar diverse functies uitgeoefend. Zo heb ik gewerkt als groepsbegeleidster, ambulant hulpverlener, coach en leidinggevende van ambulante teams. Nu werk ik alleen nog als POH-GGZ. Ik heb de opleiding tot maatschappelijk werkster, een opleiding voor manager in de zorg en tot slot de opleiding tot POH-GGZ gevolgd. Daarnaast heb ik nog diverse cursussen en trainingen gevolgd die ondersteunend waren voor mijn werkzaamheden binnen de (geestelijke) gezondheidszorg. Ik heb gekozen om als praktijkondersteuner te gaan werken omdat de diversiteit en de kortdurende hulpverlening mij enorm aanspreekt. Ik ontmoet veel verschillende mensen met verschillende zorgvragen. Dit maakt dat geen dag hetzelfde verloopt. Het voortdurend schakelen in verband met de verschillende zorgvragen houdt mij scherp en zorgt er mede voor dat ik mezelf elke dag blijf ontwikkelen.’

Anika Rooke

* Uit privacyoverwegingen is de naam in dit interview gewijzigd.