In onze ‘Vraag maar Raak!’-rubriek behandelen we regelmatig een aantal veelgestelde vragen die bij Stichting Borderline binnenkomen. Karlijn Smits, de landelijke coördinator van de stichting, gaat deze keer dieper in op een aantal vragen rondom het onderwerp medicatie.
Vragen van lotgenoten:
Mijn psychiater dringt aan om met antidepressiva te starten, omdat ik al zo’n lange tijd somber ben en geen plezier meer in het leven ervaar. Ik heb alleen nog nooit (langer dan een aantal weken) medicijnen voor iets geslikt en kijk er dus nogal tegenop. Wat kan ik nu het beste doen?
Karlijn: ‘Sowieso zijn dit dingen die je heel erg goed moet bespreken met je psychiater of behandelaar. Daarnaast is het heel goed om te bespreken met mensen in je omgeving die je vertrouwt. Spreek je twijfels en angsten uit. Maak desnoods een voor- en tegenlijstje. Vraag ook goed waarom je psychiater er voordeel in ziet en hoeveel ervaring hij met het middel heeft. Neem altijd iemand mee naar dit soort gesprekken die je vertrouwt, schrijf alles op en laat je niet pushen. Uiteindelijk ben jij degene die de beslissing maakt en daar mag je zoveel tijd voor nemen als je nodig hebt. Mijn advies is altijd: Neem het advies serieus, doe je huiswerk, weeg de voors en tegens af en praat met veel verschillende mensen. Laat het vervolgens voor jezelf even bezinken en neem dan een beslissing.’
De bijwerkingen van mijn antipsychotica zijn zo heftig dat ik twijfel of hier mee door moet gaan. Ik voel me namelijk nog beroerder dan voor dat ik begon met deze medicijnen. Moet ik doorzetten?
Karlijn: ‘Je moet in ieder geval niet stoppen zonder overleg. Bijwerkingen en het opbouwen of afbouwen van medicatie kan echt afschuwelijk zijn. Dit is bekend en zou ook echt goed begeleid moeten worden. Op het moment dat je het gevoel hebt dat het echt niet goed met je gaat door de bijwerkingen van medicatie is het heel belangrijk om direct contact op te nemen met de huisarts of de psychiater. Dan kun je overleggen wat je het beste kunt doen om het draaglijk te maken.’
Ik heb de laatste tijd steeds vaker ruzie met mijn man. Dan neem ik expres zo’n tien oxazepam tegelijk in. Dan word ik lekker rustig en val uiteindelijk in slaap. Mijn man dreigt nu met een scheiding, maar ik kan inmiddels niet meer zonder mijn kalmeringspilletjes. Hoe moeten we verder? Ik wil hem echt niet kwijt.
Karlijn: ‘Zoals altijd komt het neer op communiceren. Jullie zullen met elkaar moeten praten over wat jullie voelen en eventueel samen hulp zoeken. De neiging om te verdoven met iets als oxazepam komt vaak voor. Maar zoals voor iedere verslaving geldt: Het gaat vaak van kwaad tot erger en je hebt er steeds meer van nodig om die rust te bereiken. Het beste om te doen is contact op te nemen met de huisarts en daarmee te kijken naar een oplossing. Als je dit samen met je partner doet en jullie zoeken op hetzelfde moment samen hulp – ook om te kijken naar hoe jullie elkaar kunnen steunen – kan dit wellicht een heel stuk schelen. Maar het zal desalniettemin zwaar zijn.’
Vragen van naasten:
Ik heb het idee dat mijn vrouw steeds meer van me vervreemd sinds ze allerlei pillen slikt voor haar borderlineklachten. Zij ziet het probleem niet. Moet ik met haar en haar behandelaar in gesprek gaan of heb ik daar als partner weinig van te vinden?
Karlijn: ‘Als partner zou ik zeker uiten wat ik voel. Het is heel belangrijk om met elkaar in gesprek te gaan. Als je in behandeling bent en medicatie gebruikt, vindt er toch een verandering in iemand plaats die ook voor de omgeving heel heftig kan zijn. Het is belangrijk daar over te blijven praten. Het is ook belangrijk je goed te laten informeren over de medicatie die je partner gebruikt. In de beginfase zitten er bijvoorbeeld een heleboel bijwerkingen aan vast die later afnemen. Dus hier goed over praten en in dit proces aangehaakt blijven als partner is juist heel belangrijk!’
Ik zie mijn zoon van 16 steeds verder afzakken, maar hij wil absoluut geen medicatie slikken. De huisarts en ik denken dat hij daar heel veel baat bij kan hebben. Kunnen wij hem daartoe dwingen?
Karlijn: ‘In principe kun je hem niet zo vanuit het niets dwingen. Je kunt hem wel via een rechter laten dwingen. De vraag is natuurlijk ook waarom hij geen medicatie wil slikken. Stel dat een rechter een dwangbevel afgeeft, dan blijf je nog steeds met de dagelijkse praktijk zitten. Wellicht is het een idee om uw zoon in contact te brengen met een lotgenoot (bijvoorbeeld via de stichting) zodat hij daarmee zijn zorgen kan bespreken en ervaringen uit de praktijk kan horen. Dat maakt vaak al een groot verschil ten opzichte van een mening van een medicus of iemand die het zelf niet ervaren heeft en kan potentieel veel angst en zorgen weghalen.’
Mijn vriendin heeft onlangs een zelfmoordpoging gedaan. Gelukkig heb ik haar op tijd gevonden en konden ze in het ziekenhuis haar maag leegspoelen. Ik vertrouw haar nu niet meer met haar medicatie. Kan ik haar medicatie gaan beheren?
Karlijn: ‘Dit zou je met haar moeten bespreken. Het is in al dit soort situaties heel erg belangrijk om te blijven praten met elkaar. Het is goed voor haar om te weten dat deze angst er bij jou is. En het is goed om samen te praten over hoe zij zich nu voelt en hoe zij hier tegenaan kijkt. Een gesprek samen met de behandelaar of de huisarts hierover kan ook helpen. Die kan de recepten tijdelijk bijvoorbeeld voor een kortere periode uitschrijven, waardoor er minder voorraad in huis is. Maar belangrijk is alles in overleg te doen zodat de beslissingen samen worden gemaakt.’